Skip links

Soru-Cevap

Hukuki konularda en sık sorulan sorulara yanıtlar ve rehber niteliğinde bilgilerle size yardımcı oluyoruz.

Soru Cevap Merkezi

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Mobbingin Tanımı ve Hukuki Dayanaklar:

Mobbing, bir çalışanın işyerinde sürekli olarak sistematik bir şekilde duygusal ve psikolojik baskıya maruz kalmasıdır. Bu baskı, çalışanın işyerindeki verimliliğini azaltmayı, işyerinden ayrılmasını sağlamayı veya kişisel itibarı zedelemeyi amaçlar.
Türk hukukunda mobbing doğrudan tanımlanmamış olsa da, şu yasal düzenlemeler kapsamında ele alınır:

  1. Türk Borçlar Kanunu (TBK) Madde 417: İşveren, çalışanlarını korumak ve işyerinde mobbing gibi olumsuz davranışları önlemekle yükümlüdür.
  2. Türk Ceza Kanunu (TCK): Mobbing kapsamında, hakaret (Madde 125), tehdit (Madde 106) veya eziyet (Madde 96) suçlarına yönelik cezai yaptırımlar uygulanabilir.
  3. İş Kanunu (Madde 5): İşyerinde eşit davranma ilkesine aykırılık ve ayrımcılık yasağı mobbingin önlenmesi açısından önemli bir koruma sağlar.

Mobbing Durumunda İzlenmesi Gereken Adımlar:

  1. Delil Toplama:

    • E-postalar, mesajlar, ses kayıtları (hukuka uygun şekilde), performans değerlendirmeleri veya toplantı notları gibi somut deliller toplanmalıdır.
    • Tanık ifadeleri, mobbingi kanıtlamak için önemli olabilir.

  2. Resmi Şikayet:

    • İşyerinde İnsan Kaynakları veya ilgili bir departman varsa, yazılı bir dilekçe ile mobbing şikayetinde bulunun.
    • Şikayet dilekçesini noter kanalıyla işverene göndererek resmi kayıt oluşturabilirsiniz.

  3. ALO 170 Hattına Başvuru:
    Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı ALO 170 hattına mobbing şikayetinizi iletebilirsiniz. Şikayetler, İş Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından incelenir.

  4. Haklı Fesih:
    İş Kanunu’nun 24. maddesi gereği, mobbing nedeniyle iş akdinizi feshedip kıdem tazminatı talep edebilirsiniz. Ancak, bu durumda mobbingin varlığını kanıtlayacak deliller önem taşır.

  5. Tazminat ve Dava:

    • İş Mahkemesinde açılabilecek davalar:
      • Maddi ve Manevi Tazminat Davası: Psikolojik zarara uğradığınız gerekçesiyle maddi ve manevi tazminat talep edebilirsiniz.
      • İş Güvencesi Davası: Eğer iş akdiniz mobbing sonucu feshedildiyse işe iade davası açabilirsiniz.
    • Ceza Mahkemesine başvurarak hakaret, tehdit veya eziyet suçlamasıyla şikayette bulunabilirsiniz.

Fazla Mesainin Tanımı ve Yasal Dayanaklar:

Türk İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, haftalık çalışma süresi 45 saati aşarsa, aşan her saat için fazla mesai ücreti ödenmelidir. Fazla mesai ücreti, işçinin normal saatlik ücretinin %50 fazlasıdır. Çalışanlar fazla mesai yapmaya zorlanamaz ve fazla mesai için yazılı onay alınması gereklidir.

Haklarınızı Nasıl Koruyabilirsiniz?

  1. İşyerine Resmi Başvuru:

    • Fazla mesai ücretinizi işverenden talep ettiğinize dair yazılı bir dilekçe sunun. Dilekçeyi noter kanalıyla göndermek, resmi bir kayıt oluşturur.

  2. Arabuluculuk Süreci:
    İş davalarında arabuluculuk zorunludur. Fazla mesai ücretiniz ödenmiyorsa, arabulucuya başvurabilirsiniz. Arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanamazsa, mahkemeye başvuru hakkınız doğar.

  3. İş Mahkemesinde Dava:

    • Fazla mesai yaptığınızı ve ücretinizi alamadığınızı kanıtlamanız gerekir.
    • Deliller arasında:
      • İşyerindeki giriş-çıkış kayıtları,
      • Bordro kayıtları,
      • Tanık beyanları sayılabilir.

  4. Haklı Fesih Hakkı:
    İşverenin fazla mesai ücretini ödememesi, İş Kanunu’nun 24. maddesine göre haklı fesih sebebi sayılır. Bu durumda kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

Zaman Aşımı Süresi:

Fazla mesai ücretleri için zaman aşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıldır.

Yasal Çerçeve:

İşverenin, çalışanın maaşını tek taraflı olarak ve habersiz şekilde düşürmesi hukuka aykırıdır. İş Kanunu’na göre, iş sözleşmesinde belirtilen ücret şartları ancak tarafların rızasıyla değiştirilebilir.

Haklarınız:

  1. Yazılı Onay Zorunluluğu:
    İşveren, maaşınızı düşürmek istiyorsa bunu yazılı olarak bildirmek ve sizin onayınızı almak zorundadır.

  2. İş Akdinin Feshi:
    İşverenin maaşınızı habersiz şekilde düşürmesi durumunda, İş Kanunu’nun 24. maddesine göre iş sözleşmenizi haklı nedenle feshedip kıdem tazminatı talep edebilirsiniz.

  3. İş Mahkemesine Dava:
    Maaşınızın düşürülmesi nedeniyle uğradığınız zarar için iş mahkemesine başvurabilirsiniz.

Yasal Dayanak:

İş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesi kapsamında tanımlanmıştır. İş kazası geçiren bir çalışanın korunması ve zararlarının giderilmesi işverenin sorumluluğundadır.

İşverenin Sorumlulukları:

  1. İlk Yardım ve Sağlık Hizmetleri:

    • İşveren, kazanın ardından derhal tıbbi yardım sağlamalı ve çalışanı hastaneye sevk etmelidir.

  2. Kazanın Bildirilmesi:

    • İşveren, iş kazasını en geç kazadan sonraki 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmekle yükümlüdür.

  3. Tazminat Sorumluluğu:

    • İş kazasında işverenin ihmali bulunuyorsa, maddi ve manevi tazminat ödemekle yükümlüdür.

  4. İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri:

    • İşveren, kazanın tekrarını önlemek için gerekli tüm önlemleri almak zorundadır.

Yasal Düzenleme:

İş Kanunu’nun 22. maddesi, çalışma şartlarındaki değişikliklerin ancak çalışanın yazılı onayıyla yapılabileceğini belirtir.

İtiraz Hakkı:

  • Çalışma şartlarındaki değişiklikleri kabul etmeme hakkınız vardır.
  • İşveren, bu durumda çalışma şartlarını zorla uygulayamaz.
  • İşverenin baskı yapması veya değişiklik nedeniyle iş akdini feshetmesi durumunda, kötü niyet tazminatı talep edebilirsiniz.

Aile ve Miras Hukuku

Yasal Dayanak ve Mal Rejimi:

Türkiye'de boşanma davalarında mal paylaşımı, Türk Medeni Kanunu'nun 218 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Eşler arasında yasal olarak kabul edilen mal rejimi, "edinilmiş mallara katılma rejimi"dir. Ancak taraflar evlilik sırasında veya sonrasında farklı bir mal rejimi belirleyebilirler (örn. mal ayrılığı, paylaşmalı mal ayrılığı, mal ortaklığı).

Mal Paylaşımına Esas Alınan İlkeler:

  1. Edinilmiş Mallar:
    Evlilik birliği içinde, eşlerin çalışarak veya diğer yollarla elde ettiği gelir ve mallar, edinilmiş mal sayılır. Örnek:

    • Çalışma karşılığı elde edilen gelirler,
    • Sosyal güvenlik veya yardım kuruluşlarından alınan ödemeler (emekli maaşı, işsizlik maaşı vb.),
    • Bir eşin malvarlığından elde edilen gelirler.

  2. Kişisel Mallar:
    Aşağıdaki malvarlıkları kişisel mal olarak kabul edilir ve paylaşım dışındadır:

    • Evlilik öncesi edinilen mallar,
    • Miras yoluyla veya bağış yoluyla elde edilen mallar,
    • Kişisel kullanım eşyaları.

Mal Paylaşım Süreci:

  • Mal Rejiminin Sona Ermesi: Mal paylaşımı, boşanma kararının kesinleşmesiyle veya mal rejiminin taraflarca değiştirilmesiyle gerçekleşir.
  • Eşit Paylaşım İlkesi: Edinilmiş mallar, eşler arasında eşit olarak bölünür. Ancak, bir eşin diğerine borçlu kalması durumunda denkleştirme yapılabilir.
  • Dava Süreci: Taraflar arasında anlaşmazlık varsa, mahkemede "mal rejimi tasfiyesi davası" açılabilir.

Önemli Hususlar:

  • Mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra ayrı bir dava olarak açılabilir.
  • Paylaşım, yalnızca evlilik süresince edinilmiş malları kapsar. Evlilik öncesi mallar kişisel mal sayılır.

Türk Hukukunda Nafaka Türleri:

  1. Tedbir Nafakası:
    Boşanma süreci devam ederken, eşin veya çocukların geçimini sağlamak amacıyla hükmedilen geçici bir nafakadır.
  2. Yoksulluk Nafakası:
    Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek tarafa, diğer eşin mali gücüne göre verilen sürekli nafakadır.
  3. İştirak Nafakası:
    Çocuğun bakım, eğitim ve diğer ihtiyaçları için hükmedilen nafakadır. Bu nafaka, çocuğun reşit olmasına kadar devam eder.

Nafaka Miktarının Belirlenmesi:

Mahkeme, nafaka miktarını belirlerken şu kriterleri dikkate alır:

  • Tarafların ekonomik durumu ve gelirleri,
  • Nafaka alacaklısının ihtiyaçları,
  • Nafaka borçlusunun ödeme gücü,
  • Çocukların bakım ve eğitim giderleri.

Nafaka Artırımı veya Azaltımı:

Nafaka miktarı, ekonomik şartlardaki değişiklikler nedeniyle artırılabilir veya azaltılabilir:

  • Nafaka alacaklısı, ihtiyaçlarının arttığını veya nafaka borçlusunun gelirinin yükseldiğini öne sürerek artırma talebinde bulunabilir.
  • Nafaka borçlusu, ekonomik koşullarının kötüleştiğini gerekçe göstererek azaltma talebinde bulunabilir.

Bu tür değişiklik talepleri, "nafakanın uyarlanması davası" ile karara bağlanır.

Hukuki Düzenleme:

Türk Medeni Kanunu’nun 182. maddesi çerçevesinde, çocuğun velayeti, çocuğun üstün yararı gözetilerek anne veya babaya verilir. Mahkeme, çocuğun fiziksel, duygusal ve eğitim ihtiyaçlarını dikkate alır.

Velayet Kararında Etkili Kriterler:

  1. Çocuğun Yaşı ve İhtiyaçları:
    • Küçük yaşta bir çocuk genellikle anne bakımına muhtaç kabul edilir.
  2. Anne ve Babanın Maddi ve Manevi Durumu:
    • Anne ve babanın ekonomik durumları, yaşam koşulları ve çocuğa sağlayacakları imkanlar değerlendirilir.
  3. Çocuğun Görüşü:
    • Çocuk, yaşına ve olgunluk seviyesine göre kendi tercihini ifade edebilir. Ancak bu karar mahkemeyi bağlayıcı değildir.

Velayet Hakkının Kapsamı:

  • Velayet sahibi, çocuğun eğitim, sağlık ve genel bakımından sorumludur.
  • Diğer ebeveyn, mahkemenin belirlediği ölçüde çocukla kişisel ilişki kurabilir.

Yasal Dayanak:

Miras Hukuku, Türk Medeni Kanunu’nun 495. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Mirasçılar arasında anlaşmazlık çıktığında, bu sorunlar genellikle "miras taksim davaları" yoluyla çözülür.

Miras Anlaşmazlıkları ve Çözüm Yolları:

  1. Terekenin Tespiti:
    Öncelikle miras bırakılan malların (taşınır, taşınmaz ve alacakların) tespiti yapılır. Mirasçılardan biri, mahkemeden terekenin tespit edilmesini talep edebilir.
  2. Taksim Sözleşmesi:
    Mirasçılar arasında anlaşma sağlanırsa, taksim sözleşmesi yapılarak tereke paylaşılabilir.
  3. Miras Taksim Davası:
    Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa, sulh hukuk mahkemesinde miras taksim davası açılır. Mahkeme, terekeyi adil şekilde dağıtır.

Miras Paylaşımında Öncelikler:

  • Kanuni mirasçılar (eş, çocuklar, anne-baba vb.) önceliklidir.
  • Miras paylaşımında, her mirasçı yasal payını almak zorundadır.

Vasiyetnamenin Türleri ve Hazırlanması:

Türk Medeni Kanunu’nun 531. ve devamı maddelerine göre, vasiyetname şu şekillerde hazırlanabilir:

  1. Resmi Vasiyetname:
    Noter huzurunda veya sulh hukuk hâkimi önünde, iki tanığın katılımıyla düzenlenir.
  2. El Yazısı Vasiyetname:
    Kişi, kendi el yazısıyla vasiyetname hazırlayabilir. Vasiyetnamenin tamamı el yazısıyla yazılmalı ve tarih belirtilmelidir.
  3. Sözlü Vasiyetname:
    Olağanüstü durumlarda, iki tanık huzurunda sözlü olarak vasiyet yapılabilir. Ancak bu vasiyetname, yazılı hale getirilmelidir.

Vasiyetnamenin İptali:

  • Şekil Şartlarına Aykırılık: Vasiyetname, hukuki şekil şartlarına uyulmadan hazırlanmışsa iptal edilir.
  • Ehliyetsizlik: Vasiyetname düzenlenirken kişinin hukuki ehliyeti yoksa, iptal edilebilir.
  • Hile veya Tehdit: Vasiyetnamenin hile, tehdit veya zorlama altında hazırlandığı kanıtlanırsa iptal davası açılabilir.

Ceza Hukuku

Yasal Dayanak:

Adli sicil kaydı, bir kişinin işlediği suçlara ilişkin mahkeme kararlarının yer aldığı resmi belgedir ve Adli Sicil Kanunu (5352 sayılı Kanun) çerçevesinde düzenlenir. Sicil kayıtlarının korunması ve silinmesi esasları bu kanun kapsamında belirlenmiştir.

Adli Sicil Kaydının Silinme Şartları:

Adli sicil kaydı, aşağıdaki durumlarda silinebilir:

  1. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfaz Edilmesi:
    Kişinin mahkum olduğu cezanın tamamen infaz edilmesi (ceza süresinin tamamlanması veya denetimli serbestlik süresinin sona ermesi) durumunda sicil kaydı silinir.

  2. Cezanın Affedilmesi:
    Genel veya özel af halinde, adli sicil kaydı silinebilir.

  3. Kanuni Sürenin Dolması:
    Ceza mahkumiyetinden sonra, belirli bir süre boyunca başka bir suç işlenmemişse (örneğin, mahkumiyetin üzerinden 5 yıl geçmişse), adli sicil kaydı silinebilir. Bu süre, ceza türüne ve mahkumiyetin niteliğine göre değişir.

  4. Kayıtların Arşive Alınması:
    Bazı durumlarda adli sicil kayıtları silinmez ancak arşive alınır. Arşiv kayıtları, sadece özel durumlarda (örneğin, kamu görevine girişte) sorgulanabilir.

Adli Sicil Kaydının Silinmesi İçin Başvuru:

  • Başvuru Yeri:
    Adli sicil kaydının silinmesi için Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’ne veya Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuru yapılabilir.
  • Gerekli Belgeler:
    • Kimlik fotokopisi,
    • Silinmesi talep edilen kayıt bilgileri,
    • Mahkeme kararlarının örnekleri (varsa).

Yasal Düzenleme:

Türkiye'de avukat bulundurulması zorunluluğu, Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında düzenlenmiştir. Avukatın zorunlu olduğu durumlar, adil yargılanma hakkının korunması ve tarafların savunma hakkının etkin şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla belirlenmiştir.

Avukatın Zorunlu Olduğu Durumlar:

  1. 18 Yaşından Küçük Sanıklar:

    • Ceza davalarında, yaşı 18'den küçük olan sanıklar için avukat bulundurulması zorunludur (CMK Madde 150/2).

  2. Ağır Ceza Mahkemesi Suçları:

    • Türk Ceza Kanunu'na göre ağır ceza mahkemesinde görülen davalarda, sanık için avukat zorunludur. Ağır ceza gerektiren suçlar genellikle 10 yıldan fazla hapis cezası gerektiren suçlardır.

  3. Kısıtlılık veya Akıl Hastalığı:

    • Sanık, akıl hastasıysa veya kısıtlılık durumu varsa, mahkeme tarafından avukat atanır.

  4. Müvekkil Talebi:

    • Taraflardan biri avukat talep eder ve ekonomik durumu elverişli değilse, baro tarafından ücretsiz avukat atanır (Adli Yardım Sistemi).

  5. Mağdur veya Şikayetçi Durumu:

    • Cinsel istismar veya şiddet mağdurları için avukat desteği zorunludur.

Yasal Dayanak:

İftira suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 267. maddesinde düzenlenmiştir. İftira, bir kişiye işlemediği bir suçu isnat ederek, hukuki veya cezai işlem yapılmasına yol açmak anlamına gelir.

İftira Suçuna Karşı Alınabilecek Hukuki Adımlar:

  1. Şikayet Başvurusu:

    • İftira suçuna uğrayan kişi, Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunabilir. Şikayet süresi, iftira eyleminin öğrenildiği tarihten itibaren 6 aydır.

  2. Ceza Davası:

    • İftira suçu, şikayete tabi olmayan bir suçtur. Savcılık, şikayet olmasa bile resen soruşturma başlatabilir. Suçlu, 1 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılabilir.

  3. Maddi ve Manevi Tazminat Davası:

    • İftira nedeniyle maddi zarara uğrayan kişiler, tazminat talep edebilir. Manevi tazminat ise kişinin onurunun zedelenmesine dayalı olarak talep edilebilir.

Yasal Çerçeve:

Elektronik ortamda işlenen suçlar, Türk Ceza Kanunu ve 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Kanunu kapsamında değerlendirilir.

Elektronik Ortamda Yaygın Suç Türleri:

  1. Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Ele Geçirilmesi:
    • Türk Ceza Kanunu’nun 135. maddesi, kişisel verilerin korunmasını düzenler.
  2. Hakaret veya Tehdit:
    • Sosyal medya veya elektronik ortamda hakaret ve tehdit suçları TCK kapsamında cezalandırılır.
  3. Dolandırıcılık:
    • Elektronik dolandırıcılık (phishing, sahte siteler) yaygın suçlar arasındadır.

Ne Yapılabilir?

  1. Delil Toplama:
    • Elektronik suçlarda ekran görüntüleri, mesajlar ve diğer dijital deliller saklanmalıdır.
  2. Savcılığa Suç Duyurusu:
    • Suçun işlendiği platform, zaman ve diğer ayrıntılarla birlikte Cumhuriyet Savcılığı’na başvuru yapılabilir.
  3. BTK veya Erişim Sağlayıcıya Başvuru:
    • İçerik kaldırma talepleri Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) yapılabilir.

Yasal Dayanak:

Şikayet hakkı, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu çerçevesinde düzenlenmiştir. Şikayet süreleri, suçun türüne ve işlendiği tarihe bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Genel Şikayet Süresi:

  • Suçun öğrenildiği tarihten itibaren 6 aydır.
  • Hakaret, tehdit, dolandırıcılık gibi suçlar bu kapsamdadır.

Şikayete Tabi Olmayan Suçlar:

  • Ağır ceza gerektiren suçlarda (örneğin cinayet, cinsel istismar), şikayet süresi bulunmaz. Savcılık resen soruşturma başlatabilir.

Özel Durumlar:

  • Kişisel Hakların Korunması: Kişilik haklarına yönelik ihlallerde zamanaşımı süresi 1 yıl olabilir.
  • Zamanaşımı Süresi: Bazı durumlarda, suçun işlenme tarihinden itibaren zamanaşımı süresi (örneğin 8 yıl) dolmuşsa, şikayet hakkı sona erer.

Tüketici Hukuku

Yasal Dayanak:

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 8. ve devamı maddeleri, ayıplı mal durumunda tüketicilerin haklarını düzenler. Kusurlu ürün (ayıplı mal), satış sözleşmesine uygun olmayan, tüketicinin beklediği niteliklerden yoksun olan maldır.

Tüketicinin Hakları:

Tüketici, kusurlu ürün aldığında şu haklara sahiptir:

  1. Ürünün Değişimi:
    Kusurlu ürünün yenisiyle değiştirilmesini talep edebilirsiniz.
  2. Ücretsiz Onarım:
    Ürünün tamir edilmesini isteyebilirsiniz.
  3. İade ve Para İadesi:
    Ürünü iade ederek ödediğiniz bedelin geri ödenmesini talep edebilirsiniz.
  4. Fiyat İndirimi:
    Ürünün kusuru nedeniyle fiyat indirimi talep edebilirsiniz.

Kusurun Tespit Edilmesi:

  • Kusur, ürün teslim alındıktan sonraki 6 ay içinde ortaya çıkarsa, ürünün teslim anında kusurlu olduğu kabul edilir. Bu durumda ispat yükümlülüğü satıcıya aittir.
  • Kusur, 6 ay sonrasında ortaya çıkarsa tüketici, kusurun üründen kaynaklandığını ispat etmekle yükümlüdür.

İzlenmesi Gereken Adımlar:

  1. Satıcıya Başvuru:
    Satıcıya yazılı bir dilekçe ile başvurarak hakkınızı talep edin. Başvuru sırasında ürünün faturasını veya ödeme belgesini sunun.
  2. Tüketici Hakem Heyeti:
    Eğer satıcı taleplerinizi karşılamazsa, bedeline göre Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurabilirsiniz:
    • İlçe hakem heyetleri: Daha düşük bedelli ürünler için,
    • İl hakem heyetleri: Daha yüksek bedelli ürünler için.

Yasal Dayanak:

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 48. maddesi ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği, online alışverişlerde cayma hakkını düzenler.

Cayma Hakkının Kapsamı:

  • Tüketici, mesafeli satış sözleşmelerinde (internet, telefon vb.) ürün teslim alındıktan sonra 14 gün içinde cayma hakkını kullanabilir.
  • Tüketici, cayma hakkını kullanırken herhangi bir gerekçe göstermek veya cezai şart ödemek zorunda değildir.

Cayma Hakkının Kullanımı:

  1. Satıcıya Bildirim:
    Cayma hakkınızı kullanmak istediğinizi satıcıya yazılı olarak bildirin (e-posta, noter veya iadeli taahhütlü posta ile).
  2. Ürünün İadesi:
    Cayma hakkının kullanılmasından itibaren 14 gün içinde ürünü satıcıya geri gönderin.
  3. Ücret İadesi:
    Satıcı, ürünün kendisine ulaşmasından itibaren 14 gün içinde ödediğiniz bedeli iade etmek zorundadır.

Cayma Hakkının Geçerli Olmadığı Durumlar:

  • Kişiye özel üretilen ürünler,
  • Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçen ürünler,
  • Paket açıldıktan sonra hijyen açısından tekrar satılamayacak ürünler (örneğin, iç giyim).

Yasal Dayanak:

6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 56. maddesi ve Garanti Belgesi Yönetmeliği, garanti kapsamındaki ürünlerin kullanımına ilişkin kuralları düzenler.

Garanti Süresi ve Tüketicinin Hakları:

  • Garanti Süresi: Ürünlerin garanti süresi, en az 2 yıl olmak zorundadır. Ancak bazı ürünlerde üretici daha uzun süre garanti sağlayabilir.
  • Haklarınız:
    • Ürün tamir edilemiyorsa, yenisiyle değiştirme,
    • Para iadesi talep etme,
    • Fiyat indirimi talep etme hakkına sahipsiniz.

Tamir Süresi:

  • Ürünün tamir süresi 20 iş gününü geçemez. Aksi takdirde, tüketici yeni ürün talep edebilir.

Başvuru Süreci:

  1. Satıcı veya Yetkili Servis:
    İlk olarak satıcıya veya yetkili servise başvurarak garanti belgesiyle birlikte ürününüzü teslim edin.
  2. Sorunun Çözülmemesi Durumu:
    Satıcı veya yetkili servis, yasal yükümlülüklerini yerine getirmezse, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapılabilir.

Faturanın Önemi:

Fatura, tüketicinin satın alma işlemine dair haklarını kanıtlayan en önemli belgedir. Ancak faturası olmayan ürünlerde de tüketicinin haklarını koruyabileceği yollar vardır.

Faturasız Durumlarda İzlenebilecek Adımlar:

  1. Ödeme Belgesi Kullanımı:
    • Kredi kartı ekstresi, banka dekontu veya ödeme makbuzu gibi belgeler satın alma işlemini kanıtlamak için kullanılabilir.
  2. Satıcıdan Fatura Talebi:
    • 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre, satıcıların satış işlemleri için fatura kesme zorunluluğu vardır. Faturanızı istemek hakkınızdır.
  3. Şikayet ve Hukuki Süreç:
    • Satıcı, fatura kesmekten kaçınırsa, durumu Vergi Dairesi Başkanlığı’na şikayet edebilirsiniz.
    • Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yaparak haklarınızı savunabilirsiniz.

Faturasız Ürünlerde Tüketici Hakları:

Tüketici Kanunu, ürünün ayıplı olup olmadığına dair hakların korunması için faturadan bağımsız düzenlemeler içerir. Önemli olan, tüketicinin ürünle ilgili kusuru kanıtlayabilmesidir.

Yasal Dayanak:

Ayıplı hizmetler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un 13. maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Hizmetin eksik, kusurlu veya sözleşmeye aykırı şekilde sunulması durumunda tüketicinin hakları korunur.

Ayıplı Hizmetin Kapsamı:

  • Hizmetin hiç sunulmaması,
  • Eksik sunulması,
  • Sözleşmeye veya yasal düzenlemelere aykırı sunulması.

Tüketicinin Hakları:

  1. Hizmetin Yeniden Yapılmasını Talep Etme:
    Hizmet, sözleşmeye uygun şekilde yeniden yapılmalıdır.
  2. Ücret İadesi Talebi:
    Hizmet bedelinin bir kısmını veya tamamını geri isteyebilirsiniz.
  3. Fiyat İndirimi Talebi:
    Hizmetin eksik veya ayıplı olması durumunda, ödediğiniz bedelde indirim talep edebilirsiniz.

Başvuru Süreci:

  1. Satıcı veya Hizmet Sağlayıcı ile Görüşme:
    Öncelikle hizmet sağlayıcıya yazılı bir talepte bulunarak durumu çözmeye çalışın.
  2. Tüketici Hakem Heyeti:
    Talepleriniz karşılanmazsa Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz.
  3. Tazminat Davası:
    Ayıplı hizmet nedeniyle maddi veya manevi zarara uğramışsanız, tazminat davası açabilirsiniz.

Gayrimenkul ve Kira Hukuku

Yasal Dayanak:

Kira artış oranı, Türk Borçlar Kanunu’nun 344. maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme, konut ve çatılı işyeri kiraları için geçerli olup, kiracı ile ev sahibi arasındaki anlaşmazlıkları önlemeyi amaçlar.

Kira Artış Oranı Nasıl Belirlenir?

  1. TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi):
    Kira artış oranı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 12 aylık ortalama Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranını geçemez.

  2. Anlaşma Olmadan Artış:
    Kira sözleşmesinde artış oranına ilişkin bir hüküm bulunmuyorsa, TÜFE ortalaması esas alınır.

  3. Kira Artışı Üst Sınırı:

    • Konut kiralarında artış oranı, 2023 yılından itibaren geçerli olmak üzere, bir önceki kira yılındaki kiranın %25’ini aşamaz (Geçici düzenleme ile uygulanmaktadır).
    • İşyerlerinde ise TÜFE’ye göre belirlenen oran uygulanır.

Mahkemeye Başvuru Hakkı:

Ev sahibi, kira artışında anlaşma sağlanamaması durumunda, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak kira tespit davası açabilir.

Önemli Not:

Kira artışı, sözleşmede belirtilen tarih itibarıyla geçerli olur ve artış oranı, kanunda belirlenen sınırların üzerine çıkamaz.

Yasal Dayanak:

Kira sözleşmeleri, Türk Borçlar Kanunu’nun 347. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. Ev sahibinin, kira sözleşmesi devam ederken kiracıyı tahliye edebilmesi ancak belirli şartlar dahilinde mümkündür.

Tahliye Sebepleri:

  1. Konut veya İşyerine İhtiyaç:
    Ev sahibi, kendisi veya birinci derece yakınları için taşınmazı kullanma ihtiyacını ileri sürerek tahliye talep edebilir. Bu durumda, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dava açması gerekir.

  2. Kiracının Tahliye Taahhüdü:
    Kiracı, yazılı bir tahliye taahhüdü vermişse, ev sahibi bu taahhüde dayanarak tahliye talep edebilir.

  3. Kira Bedelinin Ödenmemesi:
    Kiracı, kira bedelini ödemediğinde, ev sahibi ihtar çekerek ödeme yapılmasını talep eder. Kiracı, ihtara rağmen borcunu ödememişse tahliye davası açılabilir.

  4. Taşınmazın Yeniden İnşası veya Tadilatı:
    Ev sahibi, taşınmazın yeniden inşası veya esaslı tadilat yapılması gerektiğini gerekçe göstererek tahliye talep edebilir.

Tahliye Süreci:

  • Ev sahibi, yukarıdaki gerekçelerden birine dayanarak mahkemeye başvuru yapmalıdır.
  • Tahliye işlemleri yasal süreç çerçevesinde gerçekleştirilir. Keyfi tahliyeler yasaktır.

Yasal Tanım:

Tapu şerhi, bir taşınmaz üzerindeki hakkın korunması amacıyla tapu kaydına eklenen bir açıklamadır. Şerh, mülkiyet hakkını sınırlamamakla birlikte, üçüncü kişileri bilgilendirir ve belirli bir hukuki durumu garanti altına alır.

Şerh Türleri:

  1. Kişisel Haklara İlişkin Şerhler:
    Örneğin, bir taşınmaz üzerindeki önalım hakkı, kira hakkı veya intifa hakkı gibi kişisel haklar.
  2. Geçici Hukuki Tedbir Şerhleri:
    Mahkemeler tarafından alınan ihtiyati tedbir kararları kapsamında tapuya şerh konulabilir.
  3. Taşınmaz Satış Vaadi Şerhi:
    Satış vaadi sözleşmesi yapan kişiler, haklarını güvence altına almak için tapuya şerh koydurabilir.

Şerh Nasıl Konulur?

  1. Başvuru Yapılacak Yer:
    Tapu Müdürlüğü’ne başvuru yapılır.
  2. Gerekli Belgeler:
    • Şerhe dayanak olan resmi belge veya mahkeme kararı,
    • Başvuru sahibinin kimlik bilgileri.
  3. Tapu Harcı ve Ücretler:
    Şerh işlemi için belirli bir tapu harcı ödenmesi gerekebilir.

Şerhin Süresi:

Şerhin geçerlilik süresi, şerh türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin, geçici tedbir şerhleri mahkeme kararına bağlı olarak kaldırılabilir.

Yasal Durum:

İpotek, bir taşınmazın alacaklı lehine teminat altına alınmasını sağlar. Taşınmaz satın alınmadan önce üzerinde ipotek olup olmadığı Tapu Müdürlüğü’nden kontrol edilmelidir.

İpotekli Taşınmaz Satın Alma Durumunda:

  1. Satış Öncesi Bilgilendirme:
    • Satıcı, alıcıyı ipotek hakkında bilgilendirmek zorundadır.
    • Alıcı, ipoteği kabul ederek taşınmazı satın almışsa, ipotekle ilgili sorumlulukları üstlenmiş olur.
  2. İpotek Kaldırma:
    • Alıcı, taşınmazı satın aldıktan sonra ipotek bedelini ödeyerek ipoteği kaldırabilir.
    • İpotek bedeli ödendiğinde, alacaklı bankanın onayıyla tapu kaydındaki ipotek kaldırılır.
  3. Mahkemeye Başvuru:
    Eğer ipotek hakkında bilgi verilmemişse, alıcı taşınmazın ipoteksiz teslim edilmesi veya tazminat için dava açabilir.

Yasal Dayanak:

Kentsel dönüşüm, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında düzenlenir. Bu kanun, deprem riskine karşı dayanıksız binaların yenilenmesini hedefler.

Hakların Korunması:

  1. Risk Tespiti:

    • Taşınmazın riskli yapı olarak tespit edilmesi gereklidir. Bu işlem, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı kurumlar tarafından yapılır.

  2. Kat Maliklerinin Onayı:

    • Kentsel dönüşümde karar alınması için maliklerin 2/3 çoğunluğu gereklidir. Karara katılmayan malikler için uzlaşma süreçleri yürütülür.

  3. Kira ve Taşınma Yardımları:

    • Riskli yapılarda oturan maliklere veya kiracılara kira yardımı yapılabilir.

  4. Anlaşmazlık Durumları:

    • Uzlaşma sağlanamazsa, hak sahipleri arabuluculuk veya mahkeme yoluna başvurabilir.

  5. Yeni Konut Hakları:

    • Dönüşüm sonrasında inşa edilen konutlardan hak sahipleri, paylarına düşen yeni daireleri alabilirler.

Önemli Notlar:

  • Kentsel dönüşüm sürecinde tüm haklarınızı bilmek için uzman bir avukattan destek almak önemlidir.
  • Dönüşüm sözleşmelerini dikkatlice incelemek ve şeffaf bir süreç yürütmek, hak kaybını önler.

Ticaret ve Şirketler Hukuku

Yasal Çerçeve:

Şirket ortakları arasındaki anlaşmazlıklar, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve ortaklık sözleşmesi çerçevesinde çözüme kavuşturulabilir. Şirket türüne göre farklı çözüm yolları izlenebilir (örneğin, anonim şirket, limited şirket veya kolektif şirket).

Anlaşmazlık Çeşitleri:

  1. Yönetimle İlgili Anlaşmazlıklar:
    Ortaklar arasında yönetim kararları, kâr dağıtımı ve genel kurul toplantıları konusunda anlaşmazlıklar çıkabilir.

  2. Maddi Konular ve Kâr Paylaşımı:
    Ortakların hisseleri doğrultusunda kâr paylaşımı ya da sermaye artırımı gibi mali konular sıkça ihtilaf konusu olabilir.

  3. Hisse Devrine İlişkin Sorunlar:
    Şirket hisselerinin devri sırasında sözleşmede yer alan kısıtlamalar veya diğer ortakların onayının gerekmesi durumunda sorunlar yaşanabilir.

Çözüm Yolları:

  1. Ortaklık Sözleşmesine Başvuru:
    Şirket ana sözleşmesi, ortaklar arasındaki anlaşmazlıkların çözümü için genellikle ilk başvuru noktasıdır. Bu sözleşmede belirtilen hükümler doğrultusunda hareket edilir.

  2. Genel Kurul Toplantısı:
    Anonim ve limited şirketlerde önemli kararlar genel kurul toplantılarında alınır. Anlaşmazlıkların çözümü için genel kurul kararları bağlayıcıdır.

  3. Arabuluculuk ve Uzlaşma:
    Taraflar, arabuluculuk veya uzlaşma yöntemiyle sorunları çözebilir. Bu, mahkeme yoluna başvurmadan önce hızlı ve maliyet etkin bir çözüm sağlar.

  4. Dava Açma:

    • Anonim Şirketlerde: Azınlık hissedarları, Türk Ticaret Kanunu’na göre iptal davası veya genel kurul kararlarının iptali için dava açabilir.
    • Limited Şirketlerde: Ortaklar arasında anlaşmazlık varsa, ortaklıktan çıkarılma veya şirketin feshi talep edilebilir.

Yasal Dayanak:

Ticari sözleşmeler, Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında düzenlenir. Bir ticari sözleşmenin feshi, sözleşmenin niteliğine ve tarafların mutabakatına bağlıdır.

Feshin Genel Şartları:

  1. Sözleşme Hükümleri:
    Sözleşmede fesih şartları belirtilmişse, bu hükümlere uygun hareket edilmelidir.

  2. Kanuni Fesih Hakları:

    • Süresiz sözleşmeler, taraflardan birinin makul bir süre öncesinde bildirim yapması şartıyla feshedilebilir.
    • Sözleşmede ağır kusur veya ihlal olması durumunda fesih hakkı doğar.

  3. Haklı Nedenlerle Fesih:
    Aşağıdaki durumlar haklı fesih sebebi oluşturabilir:

    • Taraflardan birinin sözleşme yükümlülüklerini yerine getirmemesi,
    • Hile, tehdit veya yanılgı ile sözleşmenin imzalanmış olması.

Fesih Süreci:

  1. Bildirim:
    Fesih kararı, karşı tarafa yazılı olarak bildirilmelidir.
  2. Mahkeme Başvurusu:
    Fesih konusunda anlaşma sağlanamazsa, mahkemeye başvurarak sözleşmenin feshini talep edebilirsiniz.

Sonuçlar:

Sözleşmenin feshi halinde tarafların tazminat talep etme hakkı saklıdır.

Yasal Dayanak:

Ticari markaların tescili, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından düzenlenir.

Marka Tescil Süreci:

  1. Araştırma ve Hazırlık:

    • Tescil edilecek marka, özgün ve ayırt edici olmalıdır.
    • Önceden tescilli markalarla benzerlik taşıyıp taşımadığı araştırılmalıdır.

  2. Başvuru:

    • Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapılır.
    • Başvuru için gerekli belgeler:
      • Marka başvuru formu,
      • Marka örneği,
      • Başvuru ücreti.

  3. İnceleme Süreci:

    • Kurum, markayı şekli ve hukuki olarak inceleyerek tescil şartlarına uygunluğunu değerlendirir.

  4. Yayımlanma ve İtiraz Süresi:

    • Marka, bültende yayımlanır ve üçüncü kişilerin itirazı için 2 aylık bir süre tanınır.

  5. Tescil ve Belge Verilmesi:

    • İtiraz olmazsa marka tescil edilir ve tescil belgesi verilir.

Marka Koruma Süresi:

Marka tescili 10 yıl boyunca geçerlidir ve bu süre sonunda yenilenebilir.

Yasal Dayanak:

Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve İcra İflas Kanunu, şirket iflası durumunda hissedarların sorumluluklarını düzenler.

Şirket Türüne Göre Sorumluluk:

  1. Anonim Şirket:

    • Hissedarların sorumluluğu, sermaye taahhüt ettikleri miktarla sınırlıdır.
    • Hissedarların şahsi malvarlığı, şirket borçlarından dolayı sorumlu tutulamaz.

  2. Limited Şirket:

    • Ortaklar, şirket borçlarından dolayı doğrudan sorumlu değildir. Ancak, kamu borçlarından (örneğin vergi borçları) dolayı hissedarlar şahsi olarak sorumlu tutulabilir.

  3. Kollektif ve Komandit Şirketler:

    • Bu tür şirketlerde ortaklar, sınırsız sorumlulukla borçlardan sorumludur.

İflas Süreci:

  1. İflasın İlanı:
    • Şirketin borçlarını ödeyememesi halinde, mahkemeden iflas kararı talep edilir.
  2. Alacaklıların Hakları:
    • Alacaklılar, şirketin iflas masasına kaydolarak alacaklarının tahsilini talep eder.

Yasal Dayanak:

Haksız rekabet, Türk Ticaret Kanunu’nun 54. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Haksız rekabet, dürüstlük kurallarına aykırı şekilde ticari avantaj elde etme girişimlerini ifade eder.

Haksız Rekabet Türleri:

  1. Yanıltıcı Reklam ve Bilgi:
    Ürün veya hizmet hakkında gerçeğe aykırı bilgiler verilmesi.
  2. Müşteri ve Çalışanların Kandırılması:
    Rakip şirketlerin müşterilerini veya çalışanlarını haksız yollarla kendine çekme.
  3. Ticari Sırların İhlali:
    Rakip şirketin ticari sırlarının izinsiz kullanılması.

Başvuru Yolları:

  1. İhtiyati Tedbir:
    Haksız rekabetin devamını önlemek için mahkemeden ihtiyati tedbir talep edilebilir.
  2. Tazminat Davası:
    Haksız rekabet nedeniyle zarara uğrayan taraf, maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
  3. Ceza Davası:
    Haksız rekabet fiili, cezai sorumluluğu gerektiriyorsa savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.
This website uses cookies to improve your web experience.
Görüntüle
Kaydır